Κι όμως, οι αυτοάνοσες διαταραχές μπορούν να πλήξουν ακόμα και το μεγαλύτερο όργανο στο ανθρώπινο σώμα. Ποιο είναι αυτό; Μα φυσικά το δέρμα! Ένα συχνό αυτοάνοσο νόσημα που πλήττει το δέρμα είναι η ψωρίαση. Πρόκειται για μια χρόνια δερματοπάθεια η οποία προκαλεί πολλαπλασιασμό των κυττάρων της επιφανειακής στιβάδας του δέρματος έως και 10 φορές πιο γρήγορα από το κανονικό. Να σημειωθεί ότι δεν υπάρχει οριστική θεραπεία για την πάθηση, αλλά υπάρχουν αρκετές θεραπευτικές επιλογές που συμβάλλουν στην επιτυχή διαχείριση των συμπτωμάτων και την πρόληψη των εξάρσεων.
Τι είναι η ψωρίαση;
Η ψωρίαση είναι μια δερματική πάθηση η οποία ωθεί τα κύτταρα του δέρματος να αρχίσουν να πολλαπλασιάζονται σε πολύ γρήγορο ρυθμό. Έτσι, στις περιοχές του δέρματος που επηρεάζονται από ψωρίαση, τα κύτταρα ανανεώνονται κάθε 4 έως 6 ημέρες, σε αντίθεση με τις φυσιολογικές περιπτώσεις, όπου η ανανέωση γίνεται κάθε 28 έως 30 ημέρες. Ως αποτέλεσμα, τα κύτταρα της επιφανειακής στιβάδας του δέρματος που αποκαλούνται κερατινοκύτταρα δημιουργούν σκληρές ψωριασικές πλάκες, οι οποίες απομακρύνονται από το σώμα σε μορφή νιφάδων ή λεπιών και προκαλούν κνησμό. Τα πιο συχνά προσβεβλημένα μέρη του σώματος είναι οι αγκώνες, τα γόνατα, το κεφάλι, το κατώτερο μέρος της μέσης, καθώς και οι παλάμες και τα πέλματα. Μάλιστα, η δερματοπάθεια αυτή διακρίνεται περαιτέρω σε διάφορους τύπους. Σε αυτούς συγκαταλέγονται η ψωρίαση κατά πλάκας, η ψωρίαση στα νύχια ή στοτριχωτό της κεφαλής, η ανάστροφη, η φλυκταινώδης και η ερυθροδερμική ψωρίαση. Να σημειωθεί τέλος ότι η πάθηση δεν είναι σε καμία περίπτωση μεταδοτική.
Αιτιολογία ψωρίασης
Η αιτιολογία της ψωρίασης παραμένει αδιευκρίνιστη, αν και είναι γνωστό ότι πρόκειται για μία πολύπλοκη πάθηση με πληθώρα πιθανών αιτίων. Η γενετική προδιάθεση φαίνεται να διαδραματίζει ρόλο, αν και αυτή καθ’ αυτή δεν εγγυάται πως κάποιος θα αναπτύξει ψωρίαση. Άλλοι παράγοντες, ίσως περιβαλλοντικοί ή ψυχολογικοί, συμβάλλουν στην «ενεργοποίηση» της νόσου.
Υπάρχουν πολλοί αναγνωρισμένοι παράγοντες ενεργοποίησης, ενδογενείς ή εξωγενείς, που μπορεί να συμβάλλουν στην εμφάνιση ή την έξαρση της ψωρίασης καθώς προκαλούν δυσλειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και ανάπτυξη φλεγμονής. Κάποιες τροφές, όπως τα γαλακτοκομικά, τα εσπεριδοειδή, η γλουτένη και τα λιπαρά τρόφιμα, φαίνεται να επιδεινώνουν τα συμπτώματα. Το άγχος ή οι έντονες συναισθηματικές διακυμάνσεις, η παχυσαρκία, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ και το κάπνισμα είναι μεταξύ των παραγόντων που μπορεί να πυροδοτήσουν εξάρσεις της πάθησης. Επίσης, κάποια φάρμακα, η υπερβολική έκθεση στον ήλιο, το ψυχρό και ξηρό κλίμα ή ορισμένες ιώσεις λειτουργούν επιβαρυντικά. Τέλος, το ξύσιμο, αν και ιδιαίτερα ανακουφιστικό, στην περίπτωση της ψωρίασης οδηγεί σε έναν φαύλο κύκλο ερεθισμού και εξάρσεων. Να σημειωθεί ότι οι παράγοντες που λειτουργούν ως έναυσμα της ψωρίασης δεν είναι ίδιοι για κάθε άτομο. Η συνεργασία με έναν έμπειρο δερματολόγο διευκολύνει σημαντικά την ανεύρεση των παραγόντων που προκαλούν έξαρση της συγκεκριμένης δερματοπάθειας, προκειμένου να επιτευχθεί αποφυγή τους στο μέλλον.
Συμπτώματα με τα οποία εκδηλώνεται η ψωρίαση
Η πιο διαδεδομένη μορφή ψωρίασης (κατά πλάκας), χαρακτηρίζεται από την ανάπτυξη ψωριασικών πλακών. Πιο συγκεκριμένα, εμφανίζονται ερυθρές κηλίδες δέρματος που καλύπτονται από αργυρόχρωμες φολίδες. Εμφανίζεται επίσης ξηρότητα στο δέρμα, το οποίο έχει τάση να «σκάει». Στα συμπτώματα συγκαταλέγεται επίσης ο κνησμός, το αίσθημα καύσου ή η ευαισθησία. Σε περιπτώσεις φλυκταινώδους ψωρίασης αναπτύσσονται λευκές φλύκταινες που περιβάλλονται από κόκκινο δέρμα, ενώ η ερυθροδερμική μορφή της συγκεκριμένης δερματοπάθειας προκαλεί εκτεταμένη ερυθρότητα στο μεγαλύτερο μέρος του σώματος. Επίσης, πέρα από τα εξωτερικά, ορατά συμπτώματα, η πάθηση προκαλεί έντονη ψυχολογική επιβάρυνση στους ασθενείς, οι οποίοι συχνά δυσκολεύονται να ανταπεξέλθουν στις προσπάθειες διαχείρισής της. Τέλος, να τονιστεί ότι προκαλεί επιπτώσεις και σε άλλα όργανα: αρθρώσεις, καρδιομεταβολικό σύνδρομο (αντίσταση στην ινσουλίνη, υπέρταση, κεντρική παχυσαρκία), πνεύμονες (υπνική άπνοια).
Μέτρα διαχείρισης της ψωρίασης
Παρόλο που η ψωρίαση δεν έχει θεραπεία, υπάρχουν πολλοί τρόποι διαχείρισης της διάρκειας και της έκτασης των συμπτωμάτων. Είναι σημαντικό κάθε ασθενής να αποδεχθεί την πάθηση και να μάθει να ζει με αυτήν, καθώς δεν είναι εφικτό να υποχωρήσει πλήρως. Ένας έμπειρος δερματολόγος μπορεί να προσφέρει σημαντική βοήθεια σε αυτή την προσπάθεια. Ο δερματολόγος μπορεί να παρέχει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για την πάθηση και τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν στον τρόπο ζωής κάθε ασθενούς, να προτείνει λύσεις για την ανακούφιση των συμπτωμάτων και να ενημερώσει για τις διαθέσιμες θεραπείες.
Η θεραπεία της ψωρίασης απαιτεί μια πολύπλευρη προσέγγιση προσαρμοσμένη στη σοβαρότητα και την έκταση της πάθησης. Για ήπια έως μέτρια συμπτώματα, έχει συνήθως ένδειξη η εφαρμογή τοπικών φαρμακευτικών σκευασμάτων τα οποία περιέχουν κατά βάση κορτικοστεροειδή. Ανάλογα της βιταμίνης D τα οποία ρυθμίζουν την παραγωγή κυττάρων του δέρματος μπορούν επίσης να εφαρμοστούν τοπικά. Σε περιπτώσεις μέτριας έως σοβαρής ψωρίασης έχει ένδειξη η χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής. Παράλληλα με τις φαρμακευτικές θεραπείες, η φωτοθεραπεία διαδραματίζει επίσης κρίσιμο ρόλο στην ανακούφιση των συμπτωμάτων. Παράλληλα με αυτές τις θεραπείες, συνιστώνται τροποποιήσεις στον τρόπο ζωής, όπως η διατήρηση ενός υγιούς βάρους, η αποφυγή του αλκοόλ, η διαχείριση του άγχους και η χρήση ενυδατικών κρεμών για τη βελτίωση της συνολικής υγείας του δέρματος και τον μετριασμό των συμπτωμάτων της ψωρίασης. Η Δερματολόγος στο Κολωνάκι Θεώνη Ματούλα αντιμετωπίζει την ψωρίαση με μια απόλυτα εξατομικευμένη ανά περίπτωση προσέγγιση στο Δερματολογικό Ιατρείο της Matoula Clinic.
