Όλοι μας γνωρίζουμε για τον έρπη, γνωρίζατε όμως ότι υπάρχει και μια πιο επικίνδυνη και άκρως επώδυνη μορφή έρπητα; Μιλάμε για τον έρπη ζωστήρα, ο οποίος αν και σχετικά σπάνιος, προκαλεί ιδιαίτερα δυσάρεστα συμπτώματα τα οποία χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης. Μάλιστα, χρειάζεται προσοχή, καθώς οι πιθανότητες εμφάνισης έρπητα ζωστήρα αυξάνονται με την αύξηση της ηλικίας λόγω της φυσιολογικής εξασθένησης του ανοσοποιητικού συστήματος. Ο έρπης ζωστήρας θα πρέπει να αντιμετωπίζεται στοχευμένα από ειδικό, προκειμένου να προληφθούν δυσάρεστες επιπλοκές.
Τι είναι ο έρπης ζωστήρας;
Ο έρπης ζωστήρας είναι επώδυνη και δυνητικά επικίνδυνη δερματική πάθηση που προκαλείται από την επανενεργοποίηση του ιού της ανεμοβλογιάς – έρπητα ζωστήρα. Ο ιός αυτός είναι ένοχος για την πρόκληση ανεμοβλογιάς στις παιδικές ηλικίες. Ακόμη κι αν ένας άνθρωπος περάσει την ανεμοβλογιά ανώδυνα, ο ιός δεν καταπολεμάται εντελώς από τον οργανισμό. Αντιθέτως, μπορεί να παραμείνει σε λανθάνουσα κατάσταση για δεκαετίες. Μάλιστα, δεν αποκλείεται και να ενεργοποιηθεί εκ νέου. Εάν ενεργοποιηθεί ξανά, κυρίως λόγω εξασθένησης του ανοσοποιητικού συστήματος με την πάροδο του χρόνου, τότε προκαλείται έρπης ζωστήρας, ο οποίος εκδηλώνεται με άκρως δυσάρεστα συμπτώματα.
Αίτια έρπητα ζωστήρα
Ο έρπης ζωστήρας εμφανίζεται όταν ο ιός της ανεμοβλογιάς-ζωστήρα επανενεργοποιείται. Αν και τα ακριβή αίτια αυτής της επανενεργοποίησης δεν είναι πλήρως κατανοητά, αρκετοί παράγοντες είναι γνωστό ότι συμβάλλουν στην ανάπτυξη της συγκεκριμένης δερματοπάθειας. Αρχικά, ο κίνδυνος εμφάνισης έρπητα ζωστήρα αυξάνεται σημαντικά με την ηλικία, ιδιαίτερα σε άτομα άνω των 50 ετών. Μάλιστα, η ικανότητα του ανοσοποιητικού συστήματος να διατηρεί τον ιό σε λανθάνουσα κατάσταση εξασθενεί με την πάροδο του χρόνου, γεγονός που μπορεί να συμβάλει στην επανενεργοποίηση του ιού. Συνεπώς, άτομα που βρίσκονται σε ανοσοκαταστολή διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης έρπητα ζωστήρα. Τα φάρμακα όπως τα κορτικοστεροειδή ή τα ανοσοκατασταλτικά μπορούν επίσης να συμβάλουν στον κίνδυνο εμφάνισης της συγκεκριμένης δερματοπάθειας. Επιπλέον, ορισμένες ασθένειες όπως ο καρκίνος ή ο λύκος, καθώς και καταστάσεις που ασκούν χρόνιες επιδράσεις στο ανοσοποιητικό σύστημα, μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης έρπητα ζωστήρα.
Παράλληλα, τόσο το συναισθηματικό όσο και το σωματικό στρες μπορούν να προκαλέσουν έξαρση του έρπητα ζωστήρα. Το έντονο άγχος ή κάποιος οξύς τραυματισμός θεωρείται ότι επηρεάζουν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού, διευκολύνοντας την επανενεργοποίηση του ιού. Να σημειωθεί εδώ ότι μόνο τα άτομα που έχουν νοσήσει από ανεμοβλογιά ή έχουν κάνει το εμβόλιο κατά της ανεμοβλογιάς διατρέχουν κίνδυνο να αναπτύξουν έρπη ζωστήρα. Όσοι δεν έχουν εκτεθεί στον ιό δεν μπορούν να αναπτύξουν έρπη ζωστήρα, αν και μπορούν να κολλήσουν ανεμοβλογιά εάν εκτεθούν σε άτομο με ενεργό λοίμωξη από έρπητα ζωστήρα.
Συμπτώματα κι επιπλοκές που προκαλεί ο έρπης ζωστήρας
Ο έρπης ζωστήρας συνήθως εμφανίζεται ως ένα φυσαλιδώδες, επώδυνο εξάνθημα, το οποίο εκδηλώνεται στη μία πλευρά του σώματος ή του προσώπου. 48-72 ώρες πριν την εμφάνιση του εξανθήματος, οι ασθενείς μπορεί να αισθανθούν πόνο, κνησμό, μυρμήγκιασμα ή μούδιασμα στην περιοχή που πρόκειται να εμφανιστεί το εξάνθημα. Από τη στιγμή που εμφανιστεί το εξάνθημα, σταδιακά εξελίσσεται σε φυσαλίδες γεμάτες με υγρό που σχηματίζουν κρούστα μέσα σε 10 έως 15 ημέρες και επουλώνονται πλήρως σε 2 έως 4 εβδομάδες.
Δυστυχώς, ο έρπης ζωστήρας ενδέχεται να προκαλέσει ορισμένες δυσάρεστες επιπλοκές. Μία από αυτές είναι η μεθερπητική νευραλγία, η οποία συνιστά ένα σύνδρομο χρόνιου περιφερικού νευροπαθητικού πόνου που επιμένει για μήνες ή χρόνια μετά την επούλωση του εξανθήματος, λόγω κάποιας νευρικής βλάβης. Μια άλλη κοινή επιπλοκή είναι η ρήξη και μόλυνση των φυσαλίδων, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει βακτηριακή λοίμωξη του δέρματος. Τέλος, σε σπάνιες περιπτώσεις, ο ιός επηρεάζει το τρίδυμο νεύρο, προκαλώντας οφθαλμική λοίμωξη. Ο οφθαλμικός έρπης ζωστήρας μπορεί να προκαλέσει εξάνθημα στο μέτωπο και επώδυνη φλεγμονή του ματιού και των γύρω ιστών, ενώ εγκυμονεί κίνδυνο μόνιμης βλάβης της όρασης.
Πρόληψη της πάθησης
Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος πρόληψης του έρπητα ζωστήρα είναι ο εμβολιασμός κατά του ιού που τον προκαλεί. Το εμβόλιο Shingrix προσφέρει υψηλά επίπεδα προστασίας, ιδιαίτερα σε άτομα ηλικίας 50 ετών και άνω, βοηθώντας το ανοσοποιητικό σύστημα να καταστείλει τον ιό και να αποτρέψει την επανενεργοποίησή του. Εάν κάποιος δεν έχει περάσει ανεμοβλογιά, είναι σημαντικό να αποφεύγει την επαφή με άτομα που έχουν ενεργή λοίμωξη με ανεμοβλογιά ή έρπητα ζωστήρα, καθώς και να μεριμνά συστηματικά για τη διατήρηση της υγιεινής.
Θεραπεία του έρπητα ζωστήρα
Δεν υπάρχει θεραπεία για τον έρπητα ζωστήρα, αλλά υπάρχουν διάφορες θεραπείες που μπορούν να ανακουφίσουν τα συμπτώματα και να επιταχύνουν την ανάρρωση. Σε πρώτη φάση, τα αντιικά φάρμακα αλλά και η τοπική αντιβιοτική αγωγή, αποτελούν το βασικό θεραπευτικό μέτρο και είναι πιο αποτελεσματικά όταν λαμβάνονται εντός των πρώτων 72 ωρών από την εμφάνιση του εξανθήματος. Τα φάρμακα αυτά συμβάλλουν στη μείωση της έντασης και της διάρκειας των συμπτωμάτων. Η λήψη αναλγητικών φαρμάκων λειτουργεί επίσης βοηθητικά. Οι τοπικές κρέμες με καψαϊκίνη ή τα επιθέματα λιδοκαΐνης μπορούν επίσης να ανακουφίσουν τον χρόνιο πόνο. Σε κάθε περίπτωση, η Δερματολόγος στο Κολωνάκι Δρ. Θεώνη Ματούλα, προσφέρει στο Δερματολογικό Ιατρείο της κλινικής Matoula Clinic την κατάλληλη καθοδήγηση για κάθε ασθενή με έρπη ζωστήρα.
